Hoe maak je zelf een Moordspel? Een handleiding bij het ontwerpen van je eigen Moordspel.
Hier behandel ik de eerste keuze: de aard van de moord.

Tweeëntwintig jaar geleden maakte ik mijn eerste moordspel.
27 deelnemers, iedereen een rol.
Tijdsduur inclusief opstart en ontrolling: 4 dagdelen.

Tsja, ik wist niet beter…
Toch was dat spel een groot succes en hebben we het een aantal keren gespeeld.
Inmiddels heb ik een hele serie moordspelen ontwikkeld en mag ik mij ‘expert’ noemen.
En omdat ik het leuk vind om mijn ervaring met anderen te delen, deze ‘handleiding’.

Of ik niet bang ben dat ik diefstal pleeg van mijn eigen portemonnee? Tenslotte vormen de moordspelen een belangrijken bron van inkomsten.
Niet echt, want het is èn echt moeilijk om een goed moordspel te ontwikkelen èn héél veel werk. En veel vallen en opstaan.
U bent dus gewaarschuwd….

handleiding deel 1

Later zal ik wat meer vertellen over dat vallen en opstaan in de vorm van een paar aardige anekdotes.
Nu eerst deel 1 van de ‘handleiding’: het plegen van de moord.
Want dat is de eerste stap.
Setting, karakters, opbouw… de moord vormt niet alleen de motor van ieder spel, het maken begint en eindigt er mee.

3 verschillende moordspelen

De eerste keuze die je moet maken bij “het plegen van de moord” is er één uit drie.
Tegelijkertijd bepaalt het de 3 ‘soorten’ moordspelen
a. de moord wordt live gepleegd, zichtbaar voor (bijna) iedereen
b. de moord vindt wel tijdens het spel plaats, maar is niet zichtbaar
c. de moord is voordat het spel begint reeds gepleegd

Het zal duidelijk zijn dat aan de ‘soort’ moord in het eerste geval de meeste beperkingen vast zitten en de laatste de minste.
Eerst echter nog een enkele toelichting

de moord wordt live gepleegd
In het begin van het spel is nog niet duidelijk wie er vermoord gaat worden.
Vaak kiest een groep er voor dat de deelnemers zelfs niet weten dat er een moord gepleegd gaat worden (het spel moet een verrassing zijn), maar zelf vind ik dat een gemiste kans. Want voordat de moord gepleegd wordt maak je al kennis met de verdachten en het slachtoffer. Als je weet dat het om een moordspel gaat, zul je veel alerter zijn, en veel bewuster de hints mee maken die gegeven worden.
Daarmee is het misschien wel het grootste voordeel van dit type moordspel –afgezien van het spannende spektakel van de moord zelf- dat je de relaties tussen slachtoffer, dader en verdachten zelf aan den lijve meemaakt.
Vaak wordt voor deze vorm vanwege de complexiteit gebruik gemaakt van acteurs.  Je weet dan zeker dat de moord zichtbaar voor iedereen is, en mooi theatraal. Maar het hoeft niet. Mijn eerst spel was zelfs zonder professionele acteurs en als ze nu nog gespeeld wordt hebben de acteurs slechts de rol van begeleiders.

het Testament
voorbeeld van een moordspel met live moorden
alleen … dat is niet wat je ziet….
(natuurlijk zet ik dat niet online)

de moord wordt tijdens het spel gepleegd, maar onzichtbaar
Hier geldt dat vooraf de relaties tussen de verdachten (deelnemers) vooraf zichtbaar worden. En tussen het slachtoffer en verdachten. Je hoeft niet te verbergen wie het slachtoffer wordt, immers de moord is niet zichtbaar.
Ik kies er in dit geval voor dat alle deelnemers verdacht zijn, en van elkaar weten dat ze graag de moord zouden willen plegen. Maar slechts één slaagt daarin.
Daarmee bereik je dat de moordenaar pas na de moord weet dat hij/zij de moordenaar is. Maar wel ruim vóór het einde van het spel.
Let wel: een belangrijk deel van het spel vindt daarna plaats. Bijvoorbeeld door ondervragingen de moordenaar te achterhalen.

MoordMotiefMysterie
een voorbeeld van moord, onzichtbaar maar wel tijdens het spel
hier nog niet gepleegd….

de moord is reeds gepleegd
Spelmatig de gemakkelijkste variant. Maar des te groter de uitdaging om het tot een spannend spel te maken. Hier worden spelregels van groot belang.
En de rol van acteurs essentieel.
Zijn beide niet op orde dan bestaat het risico dat het een saai spel wordt. Bijvoorbeeld verdachten die stug blijven volhouden dat ze onschuldig zijn zonder iets weg te geven.
Of spelregels die zo star zijn dat niets meer spontaan gaat. Of zo onduidelijk dat de afhankelijkheid van een spelleider onevenredig groot wordt. Vaak ook te koste van de spontaniteit.
Let wel, we hebben het hier niet over één of andere vorm van Cluedo, maar over een echt moordspel: met lijfelijk aanwezige verdachten en een complex plot dat door speuren ontrafeld moet worden.

CSI Crime Time
een voorbeeld van een moord vooraf
hier de ontknoping

gelegenheid en moordwapen

Voor alle drie de varianten geldt dat alle verdachten de moord redelijkerwijs moeten hebben kunnen plegen. Oftewel gelegenheid en moordwapen. Toegang tot het moordwapen, en de fysieke mogelijkheid om de moord te plegen.
Voor de eerste variant betekent dat bijvoorbeeld dat een pistool (in principe) ongeschikt is als moordwapen. Iedereen ziet immers dat het slachtoffer neergeschoten wordt.
Het zou dus alleen kunnen als het slachtoffer dacht (met reden) dat het pistool ongeladen was. In dat geval wordt het tweede aspect onderstreept: de gelegenheid. Want dan moeten alle verdachten in de gelegenheid zijn geweest om het wapen ongezien te laden…
In het zoekproces naar de dader kan dan het aspect ‘gelegenheid’ een belangrijke rol spelen. Oftewel, als een verdachte een alibi heeft sluit dat hem uit. Maar het mag niet zo zijn dat al direct duidelijk is dat iemand een alibi heeft….

Zelf vind ik moordspelen waarin de moord live gepleegd wordt, de ultieme moordspelen.
De andere twee categorieën zie ik meer als ‘detectivespelen’. Maar daarmee niet minder leuk, integendeel.